W ustawie o prawach pacjenta znajduje się artykuł 31, który daje rodzicom dziecka poddawanego obowiązkowym szczepieniom ochronnym prawo do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej.

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:

Art. 31. 1. Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy mogą wnieść sprzeciw
wobec opinii albo orzeczenia określonych w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia
1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, jeżeli opinia albo orzeczenie ma wpływ
na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z przepisów prawa.
2. Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw
Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od dnia
wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta.

Opinia lekarza o zakwalifikowaniu dziecka do obowiązkowego szczepienia ochronnego ma wpływ na prawa i obowiązki pacjenta, ponieważ gdy dziecko nie zostaje zakwalifikowane do obowiązkowego szczepienia ochronnego, to wówczas obowiązek poddania tego dziecka szczepieniom nie jest wymagalny, więc nie można wtedy rodziców takiego dziecka oskarżać o „uchylanie się” od obowiązku.

Jeśli lekarz zakwalifikował dziecko do obowiązkowego szczepienia, czyli „stwierdził brak przeciwwskazań” do poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym, to rodzic, który nie zgadza się z taką opinią lekarza, może skorzystać z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, żeby komisja powołana przez Rzecznika Praw Pacjenta sprawdziła, czy lekarz miał rację stwierdzając brak przeciwwskazań.

Opinia lekarska stwierdzająca brak przeciwwskazań do poddania dziecka szczepieniu obowiązuje jedynie przez 24 godziny od badania kwalifikacyjnego, co oznacza, że zabieg szczepienia obowiązkowego może być wykonany jedynie przez 24 godziny od momentu przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego. Wynika to bezpośrednio z zaświadczenia o przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego:

Tymczasem procedura rozpatrywania sprzeciwu do opinii lekarskiej trwa kilka lub nawet kilkanaście tygodni, bo rodzic ma aż 30 dni na złożenie takiego sprzeciwu, a potem musi oczekiwać (kolejne kilka tygodni) na jego rozpatrzenie.

Tak więc skorzystanie przez rodzica z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej uniemożliwia poddanie dziecka obowiązkowemu szczepieniu, ponieważ zanim sprzeciw zostanie rozpatrzony, to upłynie „termin ważności” zaświadczenia o przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego.

Jeśli więc rodzic jest zmuszany do poddania swojego dziecka obowiązkowym szczepieniom poprzez nałożenie na niego grzywny „w celu przymuszenia”, to aby nie zapłacić grzywny musiałby zrezygnować z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej wyrażając zgodę na poddanie swojego dziecka obowiązkowemu szczepieniu nawet gdy nie zgadza się z opinią lekarza, który zakwalifikował dziecko do szczepienia.

Obowiązek szczepień narusza więc prawo do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, ponieważ skorzystanie z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej automatycznie uniemożliwia wykonanie obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym.

Jeśli więc sanepid zmusza Cię do „poddania dziecka szczepieniom” i nie zgadzasz się z opinią lekarza, który zakwalifikował Twoje dziecko do szczepienia, to wyślij do Rzecznika Praw Pacjenta zawiadomienie, że sanepid zmusza Cię do rezygnacji z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, a to stanowi naruszenie Twoich praw pacjenta.

Oto przykładowa treść takiego zawiadomienia:

email: kancelaria@rpp.gov.pl
temat maila: zgłoszenie naruszenia praw pacjenta

Niniejszym składam zawiadomienie, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w ................... narusza moje prawa pacjenta wynikające z art. 31. ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta poprzez zmuszanie mnie do rezygnacji z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej pod groźbą zapłacenia grzywny, jeśli skorzystam z tego prawa.

Zgodnie z art. 31. ustawy o prawach pacjenta mam prawo do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, gdy lekarz zakwalifikuje moje dziecko do obowiązkowego szczepienia ochronnego, jeśli nie zgadzam się z opinią lekarza, który stwierdza brak przeciwwskazań do poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

Bez wątpienia opinia lekarska o zakwalifikowaniu dziecka do szczepienia po przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 17. ust. 2. ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, jest opinią, o której mowa w art. 2. ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz w art. 31. ustawy o prawach pacjenta.

Jednak inspekcja sanitarna za pomocą nałożonej na mnie grzywny (skan postanowienia o nałożeniu grzywny w załączeniu) przymusza mnie do rezygnacji ze skorzystania z mojego ustawowego uprawnienia wynikającego z art. 31. ustawy o prawach pacjenta, ponieważ aby wykonać ciążący na mnie obowiązek "poddawania dziecka obowiązkowym szczepieniom" muszę zrezygnować z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, gdyż opinia lekarska kwalifikująca dziecko do szczepienia obowiązkowego uprawnia do wykonania szczepienia jedynie przez 24 godziny od wykonania badania kwalifikacyjnego (co wynika z załącznika nr 2 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych), a jednocześnie procedura rozpatrywania sprzeciwu do opinii lekarskiej trwa wiele tygodni. 

Złożenie sprzeciwu do opinii lekarskiej po wykonaniu zabiegu obowiązkowego szczepienia byłoby jednocześnie całkowicie pozbawione sensu, ponieważ dziecko może przecież wtedy już nie żyć, gdyby zmarło na skutek powikłań poszczepiennych i wówczas pozytywne rozpatrzenie sprzeciwu do opinii lekarskiej nie przywróciłoby już wtedy życia mojemu dziecku.

Ustawowy obowiązek "poddawania dzieci szczepieniom" narusza więc prawo pacjenta opisane w art. 31. ustawy o prawach pacjenta, ponieważ skorzystanie z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej jednocześnie uniemożliwia wykonanie tego obowiązku, a z kolei wykonanie tego obowiązku wyklucza skorzystanie z prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej. 

Obecny stan prawny prowadzi więc do wyraźnego konfliktu między dwoma przepisami: obowiązkiem poddawania dziecka szczepieniom wynikającym z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a prawem do złożenia sprzeciwu wobec opinii lekarskiej, gwarantowanym przez ustawę o prawach pacjenta. Konflikt ten stawia rodziców w sytuacji, w której skorzystanie z prawa do złożenia sprzeciwu na podstawie art. 31. ustawy o prawach pacjenta uniemożliwia wykonanie obowiązku szczepienia prowadząc do nałożenia grzywny, natomiast przymusowa rezygnacja z tego prawa aby uniknąć grzywny pozbawia rodzica możliwości weryfikacji opinii lekarskiej przez komisję rozpatrującą sprzeciw do tej opinii.

Taka sytuacja w sposób rażący i skandaliczny narusza zasadę pewności prawa i sprawiedliwości, ponieważ rodzice są zmuszani do wyboru między korzystaniem z przysługujących im praw, a uniknięciem sankcji finansowych.

Prawo do sprzeciwu zostało wprowadzone do ustawodawstwa polskiego w 2009 r. Wtedy też Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku wydanym w sprawie Alicji Tysiąc przeciw Polsce (skarga nr 5410/03) stwierdził, iż brak procedury odwoławczej od opinii lekarskiej w sprawie dopuszczalności przerwania ciąży może stanowić niedozwoloną ingerencję w sferę życia prywatnego jednostki (art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka). Dlatego też przyznanie pacjentowi prawa do wniesienia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza stanowi realizację wyroku Trybunału, więc przepisy nakładające obowiązek poddawania dziecka szczepieniom naruszają art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w zakresie prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej.

Z uwagi na powyższe wnoszę o podjęcie w tej sprawie działań przez Rzecznika Praw Pacjenta w celu ochrony mojego prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej wydawanej przez lekarza po przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 17. ust. 2. ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Uznawanie mnie bowiem za osobę "uchylającą się" od wykonania obowiązku poddawania mojego dziecka szczepieniom jedynie dlatego, że korzystam z przysługującego mi prawa do złożenia sprzeciwu do opinii lekarskiej, narusza moje prawa pacjenta.