Oszacowanie ryzyka związanego z wstrzyknięciem w dziecko szczepionki jest w zasadzie bardzo proste, zwłaszcza jeśli szczepienia odbywają się od kilkudziesięciu lat i do tej pory zaszczepionych zostało już kilkanaście milionów dzieci.

Co potrzebujemy?

Przede wszystkim trzeba znać liczbę wszystkich osób, które otrzymały szczepienie daną szczepionką.

Do tego musimy  jeszcze wiedzieć, ile z tych osób zmarło lub trafiło do szpitala nie dalej jak do 4 tygodni od szczepienia i jakie były przyczyny tych zgonów lub hospitalizacji.

Skąd te 4 tygodnie? Bo według polskiego prawa każde pogorszenie stanu zdrowia, które miało miejsce do 4 tygodni od szczepienia, to niepożądany odczyn poszczepienny:

Przykładowo, jeśli szczepionką XYZ zaszczepiono np. w ciągu ostatnich 5 lat 2 miliony dzieci, a zgonów na SIDS („śmierć łóżeczkowa”), na sepsę, w wyniku zapalenia płuc lub zgonów „z nieznanych przyczyn”, do których doszło nie dalej jak 4 tygodnie od szczepienia szczepionką XYZ odnotowano za ten okres łącznie 37, to prawdopodobieństwo, że dziecko szczepione szczepionką XYZ umrze z tych samych przyczyn przed upływem 4 tygodni od szczepienia, wynosi 37/2000000 = 1,85 na każde 100 tys. zaszczepionych dzieci.

Oczywiście im szerszy zakres czasowy danych, którymi dysponujemy, tym bardziej dokładne są takie szacunki.

Następnie należy ustalić, ile dzieci w podobnym wieku, nieszczepionych, umiera na SIDS lub „z nieznanych przyczyn”, lub na sepsę lub na zapalenie płuc. Jeśli wśród miliona dzieci nieszczepionych zanotowano w sumie 5 takich zgonów, to oznacza, że szczepienie szczepionką XYZ ponad trzykrotnie podwyższa ryzyko zgonu dziecka z powodu sepsy, zapalenia płuc, „przyczyn nieznanych” lub „śmierci łóżeczkowej”.

Ostatnim krokiem będzie ustalenie ryzyka śmierci lub powikłań w przypadku rezygnacji ze szczepienia. Czyli inaczej: ile osób na każde 100 tys. osób nieszczepionych umiera lub doznaje ciężkich powikłań po zachorowaniu na chorobę zakaźną, przed którą chroni szczepionka XYZ. W tym celu, dla analogicznego okresu jak w przypadku osób szczepionych, potrzebujemy ustalić całkowitą liczbę osób nieszczepionych w naszej populacji, liczbę odnotowanych wśród tych osób powikłań i zgonów, których przyczyną było zachorowanie na chorobę, przed którą chroni szczepionka XYZ.

Szczepienie oczywiście ma sens tylko wtedy, gdy ryzyko śmierci lub powikłań w wyniku rezygnacji ze szczepienia jest wyższe, niż ryzyko śmierci lub powikłań w wyniku szczepienia – czyli niż ryzyko wystąpienia ciężkiego niepożądanego odczynu poszczepiennego.

W naszym roboczym przykładzie, jeśli w wyniku choroby, przed którą chroni szczepionka XYZ, umiera lub doznaje powikłań jedna osoba na milion osób nieszczepionych, to podanie dziecku tej szczepionki byłoby po prostu ciężką głupotą, no chyba że rodzice wolą, aby ich dziecko zmarło na SIDS, sepsę, zapalenie płuc lub „z nieznanych przyczyn”, niż w wyniku zachorowania na chorobę, przed którą ma chronić szczepionka XYZ.

Tak wygląda teoria…

A teraz spróbujcie od Państwowego Zakładu Higieny, Głównego Inspektora Sanitarnego lub Głównego Inspektora Farmaceutycznego wydobyć następujące dane np. dla szczepionki Priorix:

1. liczba dzieci zaszczepionych szczepionką Priorix w okresie 1-01-2015 do 31-12-2017,
2. liczba wszystkich zgonów, do których doszło nie dalej, jak 4 tygodnie od szczepienia szczepionką Priorix, za okres 1-01-2015 do 31-12-2017 wraz z wiekiem zmarłych w chwili śmierci dla każdego przypadku takiego zgonu oraz z przyczynami tych zgonów według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, rewizja 10,
3. liczba wszystkich hospitalizacji, do których doszło nie dalej, jak 4 tygodnie od szczepienia szczepionką Priorix, za okres 1-01-2015 do 31-12-2017 wraz z wiekiem hospitalizowanych w chwili hospitalizacji dla każdego przypadku takiej hospitalizacji oraz z przyczynami tych hospitalizacji według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, rewizja 10,
4. dla każdej z przyczyn zgonów właściwych dla punktu 2, liczba zgonów z tych samych przyczyn wśród osób nieszczepionych, wraz z wiekiem tych osób w chwili śmierci
5. dla każdej z przyczyn hospitalizacji właściwych dla punktu 3, liczba hospitalizacji z tych samych przyczyn wśród osób nieszczepionych, wraz z wiekiem tych osób w chwili hospitalizacji,
6. liczba wszystkich osób nieszczepionych z podziałem na kategorie wiekowe 0 lat, 1 rok, 2 lata itd…

Jeśli komuś uda się od polskich urzędów wydobyć takie dane, niech da znać, jak to zrobił, na kontakt@szczepienie.info 🙂

Ministra Zdrowia pytać o to nie ma sensu, bo on odpowiada tak: